Dünyada pandemi, savaş ve iklim kriziyle artan besin fiyatlarında son 1 yıldır eser bazlı yükselişler haricinde genel bir düşüş eğilimi görülüyor. Fakat Türkiye’de işler tam olarak istenildiği üzere gitmiyor. Dünyada enflasyon yükselirken, Türkiye’de de yükseliyor, dünyada enflasyon düşerken, Türkiye’de yeniden yükseliyor. Bilhassa tarım ülkesi Türkiye’de besin enflasyonundaki yükseliş akıllara hatta bütçelere zararıyla da öne çıkıyor. Fakat çarşı pazar ve marketlerden gelen haberler fiyatlarda yükselişe yönelik âlâ işaretler de vermiyor.
Gıda enflasyonunda yükseliş TÜİK datalarına nazaran son 1 yılda yüzde 75,72, son 5 yılda yüzde 450,76 oranında olunca dikkat çekiyor.
2023 Temmuz ve Ağustos ayında görülen aylık enflasyon oranları da bu açıdan ilgi çekmişti. TÜİK TÜFE’de en yüksek yüke sahip besin enflasyonundaki yükseliş ortalamalara nazaran yaz aylarında düşük olurken, 2023’te adeta rekor kırmıştı.
Son 10 yılda ortalaması 0,88 olan temmuz ayı enflasyonu 2023 yılında yüzde 9,49, tıpkı halde ortalaması yüzde 0,72 olan ağustos enflasyonu da yüzde 9,09 oranında açıklanmıştı.
2003 yılı baz alınarak hazırlanan TÜİK TÜFE ana harcama kalemlerinde son 20 yılın en yüksek temmuz ve ağustos aylık enflasyonu olarak da tarihe geçmişti.
Sözcü’den Samiye Başçı’nın haberine nazaran, Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, yaz devrinde bilhassa meyvede sorun yaşandığını belirtirken, birinci sebebin kâfi eser olmaması olduğunu söyledi. İkinci neden olarak da maliyet artışlarında önemli yükselişlere işaret etti.
Tavşan, meyvenin daha maliyetli olduğunu ve artık 20 TL’nin meyve için ucuz bir fiyat olduğunu söyledi ve ekledi:
Para değil. Perakende de markete girdiğinizde bir eserin kilogram fiyatı 15-20 TL ise artık onu ucuz kabul edeceğiz.
‘Kışın eser bol’ diyen birlik lideri, kıymetli bir sorunun narenciyede yaşananlar olduğunu, sosyal medyaya düşen limondaki ıstırapların, üreticiye ağaç söktürdüğünü, portakalda belirsizlik olduğunu belirtti. Elmada da borsanın yüksek açıldığını, sera eserlerinin değerli olabileceğini belirtti.
CHP Hatay Milletvekili Nermin Yıldırım Kara da Meclis’te araştırma önerisi sunarak, narenciyede değerli üretim merkezlerinden biri olan Hatay’ın sarsıntı felaketlerinin akabinde mevsimlik emekçi bulmakta yaşanan problemlerin ele alınmasını istedi.
Hem maliyet külfetleri hem de barınma zahmetleri nedeniyle narenciyede yaşanan problemler bölgede de sürüyor.
Kırmızı ette de fiyatlar yıllar boyunca düşmeyebilir!
Süt fiyatlarıyla başlayan meselelerin, ülkede hayvanların kesite gönderilmesi formunda devam etmesiyle, süt fiyatlarındaki baskılamanın yarattığı krizin ‘geri dönülmez’ olduğunun görülmediği belirtildi.
2024 bütçe teklifinde görülen Tarım ve Orman Bakanlığı bilgilerinde, kırmızı et üretiminde azalma, ‘gelecek yıl da sürecek’ denilirken, 2024 yılında et üretiminin yüzde 5,5 oranında düşmesi bekleniyor.
2023 yıl sonunda kırmızı et üretiminin 1 yılda yüzde 16 azaldığı dikkat çekerken, 2026’da dahi 2022 düzeyinin yakalanması beklenmiyor.
Birgün’den Havva Gümüşkaya’nın haberinde, ETBİR Lideri Ahmet Yücesan, pandemi ile başlayan süreçte arz-talep istikrarının bozulduğuna dikkat çekerek, ‘Enflasyonu düşük göstermek için süt fiyatları baskılandı. Sütten gelir elde edemeyen beşerler genç hayvanlarını kısma gönderdi. Süt fiyatlarının baskılanmasının yarattığı krizin geri dönülmez olduğu düşünülemedi. Kendi üretimimiz baltalandı’ dedi.
Pandemi sonrasında da düzgün yönetilmeyen süreçlerde 2019’da başlayan hayvan bölümü devam ederken, gelecek yıllar için de umut görülmüyor. Yurt içi toplam tüketimin yüzde10-15’inin ithalatla karşılanmasıyla besi hayvanlarının yetişmesinin vakit alacağı belirtildi.
ET ve Süt Kurumu (ESK), kırmızı et piyasalarında “manipülatif” fiyat artışlarını önlemek emeliyle istikrarlı bir biçimde piyasa muhtaçlığı nispetinde ithalat yaptığını açıkladı.
ESK’nın internet sitesinden yapılan açıklamada, CHP İstanbul Milletvekili Özgür Karabat’ın savlarına yönelik, çiftçi maliyetleri doğrultusunda fiyat siyasetinin belirlendiğini, hem üreticinin hem de tüketicinin korunmasına hassasiyet gösterildiği belirtildi.
